Tôi đặc biệt thích những vần thơ hùng tráng của Chế Lan Viên trong bài “Tổ quốc có bao giờ đẹp thế này chăng?”. Bài thơ được sáng tác từ năm 1965, nhưng hùng khí luôn âm vang cho đến tận bây giờ.
Thiết nghĩ, bài thơ có thể là một hành trang đẹp cho thế hệ trẻ Việt nam hôm nay, trong thời điểm mà lịch sử đất nước đang bước vào một trang thật đặc biệt với những thay đổi lớn về mọi mặt trong xã hội qua từng ngày.
Sự nỗ lực của mỗi người, dù bất cứ ở thành phần nào, địa vị nào trong xã hội đều có thể góp phần làm nên những biến chuyển lớn lao của đất nước trong giai đoạn lịch sử này.
…
Cha ông xưa từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời,
Cửa vẫn đóng và Đời im ỉm khoá
“Những pho tượng chùa Tây Phương” không biết cách trả lời!
Cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ…
Văn chiêu hồn từng thấm giọt mưa rơi!
…
Không ai có thể ngủ yên trong đời chật
Buổi thuỷ triều vẫy gọi những vầng trăng,
Mỗi gié lúa đều muốn thêm nhiều hạt,
Gỗ trăm cây đều muốn hoá nên trầm,
Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt,
Mỗi con sông đều muốn hoá Bạch Đằng…
…
Ôi, cái buổi sinh thành và tái tạo
Khi thiếu súng và khi thì thiếu gạo
Nhưng phù sa này đẻ ra những Cà Mau thịnh vượng mai sau.
Dẫu là Chúa cũng sinh từ ruột máu,
Ta đẻ ra Đời, sao khỏi những cơn đau.
Hãy biết ơn vị muối của đời cho thơ chất mặn!
Ôi ! thương thay những thế kỉ vắng anh hùng,
Những đất nước thiếu người cầm thanh gươm nghìn cân ra trận…
Nhà thơ sinh đồng thời với mưa phùn và những buổi hoàng hôn
Cả xứ sở trắng một màu mây trắng!
Ai biết mây trên trời buồn hơn hay thơ mặt đất buồn hơn?
Chọn thời mà sống chăng? Anh sẽ chọn năm nào đây nhỉ?
…
– Trích từ “Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng?”, Chế Lan Viên, 1965 –
Hồ Mạnh Tường 